سیستم ترمز خودرو یکی از معدود سامانه‌های اتومبیل است که طی چند دهه گذشته، تغییر شگرفی در ساز‌و‌کار آن پدید نیامده و همچنان از لنت و کفشک ترمز و دیسک‌های فلزی تشکیل شده است. سیستم ترمز خودرو قطعات مصرفی متعددی را در خود جای داده و بنابراین تعویض لنت خودرو، یک امر مهم و ضروری در روتین نگهداری خودرو است.
چرا لنت ترمز به تعویض نیاز پیدا می‌کند؟
مهم‌ترین سؤالی که برای رانندگان آماتور پیش می‌آید، این است که چرا باید نسبت به تعویض لنت خودرو اقدام کرد؟ در پاسخ باید گفت که ساختار سیستم ترمز باعث این مسئله می‌شود. سیستم ترمز خودرو با استفاده از ایجاد نیروی اصطکاک بین لنت ترمز و دیسک کار می‌کند. لنت‌ها روی دیسک ترمز ساییده می‌شوند و سرعت حرکت چرخ‌ها را کند می‌کنند تا در‌نهایت خودرو متوقف شود.
لنت‌های ترمز به‌گونه‌ای ساخته شده‌اند تا بر اثر این سایش، به مرور فرسوده شوند. اکثر قسمت‌های لنت ترمز از مواد تخریب‌پذیر ساخته می‌شود که به مرور زمان و بر اثر تماس با دیسک، از بین خواهند رفت. البته پایه لنت ترمز بسیار سفت و سخت است و قابلیت سایش کمتری دارد. بنابراین هر‌چه لنت ساییده شود، از قدرت تخریب‌پذیری آن کاسته می‌شود. در صورتی که تمامی قسمت تخریب‌پذیر لنت به اتمام برسد، قسمت سخت آن روی دیسک ترمز را خراش خواهد داد.
بنابراین به دلیل ساختار خاص لنت ترمز بایستی نسبت به تعویض خودرو در فواصل زمانی منظم اقدام کرد. یک لنت نو معمولاً به رنگ خاکستری روشن است، در حالی که لنت‌های کارکرده تیره رنگ هستند. همچنین لنت‌های ترمز نو ضخیم‌تر هستند و سطح صافی دارند، در حالی که لنت‌های کارکرده بر اثر فعالیت دچار سایش شده‌اند و سطح آن‌ها نیز ناهموار است.
لنت ترمز چقدر عمر می‌کند؟
پس از آن که لزوم تعویض لنت خودرو را برای شما شرح دادیم، لازم است تا نگاهی به طول عمر لنت ترمز داشته باشیم. در ابتدا باید اشاره کرد که عمر لنت ترمز به سبک رانندگی و میزان استفاده شما از خودرو بستگی دارد. برای مثال رانندگی هیجانی و ترمز‌گرفتن‌های مکرر باعث می‌شود تا لنت‌های ترمز خودرو شما در مدت کوتاه‌تری مصرف شوند. همچنین خودروهایی که در مسیرهای درون‌شهری تردد دارند، فرسایش لنت بیشتری در مقایسه با خودروهای جاده‌ای خواهند داشت.
طول عمر لنت ترمز با توجه به نحوه ساخت آن و موادی که در تولیدش به کار رفته است، بین 20 هزار الی 70 هزار کیلومتر تخمین زده می‌شود. با این حال متخصصان و خبرگان حوزه خودرو توصیه می‌کنند که لنت ترمز را به‌ازای هر 40 هزار کیلومتر کارکرد خودرو، تعویض کنید. عادت رانندگی، نوع لنت و کیفیت آن، نوع گیربکس خودرو (اتوماتیک یا دنده‌ای)، اقلیم جغرافیایی محل زندگی شما و وضعیت کلی سیستم ترمز، بر کاهش یا افزایش دوام لنت‌های ترمز تأثیر دارند.
مراحل تعویض لنت خودرو
تعویض لنت‌های ترمز خودرو یک فرایند تخصصی است و بایستی توسط مکانیک خبره انجام شود. در این فرایند بایستی ارتفاع خودرو با استفاده از جک افزایش یابد، چرخ‌ها با استفاده از آچار مخصوص باز شوند و قطعاً سیستم ترمز نیز از یکدیگر جدا شوند. بنابراین تعویض لنت خودرو کار آسانی نیست و به ابزار مختلفی نیاز دارد. زمان مورد نیاز برای تعویض لنت‌های جلو بستگی به سرعت عمل شما دارد، اما در حالت عادی و با استفاده از تجهیزات خانگی، تعویض لنت‌ها حدود یک ساعت زمان نیاز خواهد داشت.
مرحله اول: در این مرحله بایستی با استفاده از جک ارتفاع خودرو را افزایش دهید تا بتوانید چرخ‌ها را باز کنید. بهتر است تا پس از بالا‌بردن خودرو از خرک استفاده کنید تا اتومبیل در ارتفاع مشخصی ثابت بماند. سپس با استفاده از آچار مخصوص چرخ‌ها را باز کنید. رینگ خودروها معمولاً با چهار پیچ بسته شده است. چرخ‌ها را پس از باز‌کردن، کنار بگذارید.
مرحله دوم: پیچ‌های کولیس (که در اصطلاح پین نامیده می‌شوند) را باز کنید. یک پیچ در پایین و یک پیچ در بالای کولیس ترمز قرار گرفته است. لنت‌های ترمز درون کولیس ترمز قرار دارند. توصیه می‌شود تا ابتدا پیچ پایین کولیس را شل کنید و سپس پیچ بالای آن را باز نمایید.
مرحله سوم: کولیس را باز کنید و قطر لنت‌های ترمز را اندازه بگیرید. مکانیک‌های خبره با استفاده از تماس چشمی می‌توانند میزان ضخامت و عمق لنت‌های ترمز را تشخیص دهند. این کار برای افراد آماتور مشکل است و بنابراین توصیه می‌شود تا با استفاده از ابزارهای اندازه‌گیری، حجم باقی‌مانده از لنت ترمز را تشخیص دهند. در صورتی که ضخامت لنت ترمز به 30 میلی‌متر یا کمتر رسیده باشد، بایستی لنت‌ها را تعویض کرد.
مرحله چهارم: لنت‌های ترمز قدیمی را بیرون بکشید و به‌جای آن‌ها لنت‌های ترمز جدید را قرار دهید. توجه داشته باشید که لنت‌ها را به شیوه‌ای صحیح سرجایشان قرار دهید. لنت‌های ترمز جدید به همراه گیره ارائه می‌شوند. بنابراین همراه با تعویض لنت خودرو، بایستی گیره‌های نگهدارنده آن‌ها را نیز تعویض کنید. ممکن است برای قرار‌دادن لنت‌های جدید نیاز باشد تا پیستون‌های ترمز به عقب رانده شوند.
مرحله پنجم: کولیس ترمز را سرجای خودش ببندید. چرخ را سر جایش قرار دهید و سطح روغن ترمز را از طریق مخزن آن چک کنید. سپس خودرو را روشن کنید و به‌صورت امن مورد بررسی قرار دهید تا از ترمزگیری صحیح آن اطمینان یابید.
جمع‌بندی
اگر هنگام فشردن پدال ترمز صدای جیغ را از چرخ‌ها می‌شنوید، زمان تعویض لنت خودرو شما فرا رسیده است. این نشانه به شما اعلام می‌کند که سطح لنت ترمز به پایین‌ترین حد خود رسیده است و بر اثر ارتباط با دیسک ترمز، موجب سایش سطوح فلزی روی یکدیگر می‌شود. البته این صدا همیشه به معنای کاهش سطح لنت ترمز نیست.
لنت‌های ترمز بافت اسفنجی شکل دارند تا بر اثر ساییده‌شدن، فرسوده شوند. هنگامی که مدت زمان قابل توجهی را با خودرو رانندگی می‌کنید، بر اثر ترمز‌گرفتن‌های مکرر لنت‌ها داغ می‌شوند. اگر لنت‌های داغ در معرض پاشش آب سرد قرار گیرند، بافت اسنفجی آن‌ها از بین می‌رود و سطح خارجی آن‌ها همانند شیشه سفت و سخت می‌شود. در این حالت فشار‌دادن پدال ترمز موجب خواهد شد تا سطح سفت‌شده لنت‌ها روی دیسک قرار گیرد و صدایی همانند جیغ از آن‌ها متصاعد شود. لنت‌های ترمز سفت‌شده برای دیسک بسیار خطرناک هستند و در صورتی که مورد غفلت راننده واقع شوند، یک لایه از دیسک را به‌طور کامل نابود می‌کنند.
اکثر خودروهای داخلی به ترمزهای کاسه‌ای در چرخ‌های عقب مجهز هستند. لنت‌های ترمز این نوع سیستم به شکل کفی کفش هستند، از این رو آن‌ها را کفشک ترمز می‌نامند. کفشک‌های ترمز نسبت به لنت‌های جلو عمر بیشتری دارند، اما توان آن‌ها برای ترمز‌گرفتن کمتر است. به‌طور معمول با هر بار تعویض لنت خودرو در قسمت جلو، یک‌بار کفشک‌های ترمز قسمت عقب نیاز به تعویض پیدا می‌کنند.
منبع : دیجیاتو
مدیر
۱۴۰۲/۰۷/۲۸